تولوئن یا متیل بنزین | قیمت

متیل بنزین چیست؟

شاید با شنیدن اصطلاح "متیل بنزین" اولین تصویری که به ذهن شما خطور کند، سوخت خودرو باشد. اما دنیای شیمی کمی پیچیده‌تر از تصورات ماست! «متیل بنزین» در واقع یک اصطلاح کلی است که به گروهی از ترکیبات آلی با ساختار مولکولی خاص اشاره می‌کند. در این مقاله قصد داریم با انواع متیل بنزین، کاربردهای صنعتی آن‌ها و نکات مهم پیرامون خرید و قیمت‌گذاری‌شان آشنا شویم. پس همراه ما باشید.

در مسیر درک متیل بنزین

برای درک مفهوم متیل بنزین، بهتر است ابتدا با دو جزء اصلی سازنده آن یعنی "متیل" و "بنزین" آشنا شویم:

• متیل: یک گروه عاملی در شیمی آلی است که از یک اتم کربن و سه اتم هیدروژن (CH₃) تشکیل شده است.
• بنزین: هیدروکربن آروماتیکی ساده‌ای با فرمول شیمیایی C₆H₆ است که حلقه‌ای شش ضلعی از اتم‌های کربن را در برمی‌گیرد.

بنابراین، متیل بنزین ترکیبی است که در آن گروه متیل به حلقه بنزن متصل شده است. اما این اتصال می‌تواند به شکل‌های مختلفی صورت گیرد و همین منجر به وجود آمدن انواع مختلفی از متیل بنزین می‌شود.

ساختار مولکولی متیل بنزین

ساختار مولکولی متیل بنزین با توجه به محل اتصال گروه متیل به حلقه بنزن، تغییر می‌کند. ساده‌ترین نوع متیل بنزین، تولوئن است که در آن گروه متیل به یکی از کربن‌های حلقه بنزن متصل شده است. سایر انواع متیل بنزین نظیر زایلن‌ها (Xylenes) دارای دو یا سه گروه متیل هستند که در موقعیت‌های مختلفی بر روی حلقه بنزن قرار گرفته‌اند.

انواع متیل بنزین

همانطور که اشاره شد، متیل بنزین به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

۱. تولوئن:

• ستاره درخشان خانواده متیل بنزین: تولوئن با فرمول شیمیایی C₆H₅CH₃، شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین نوع متیل بنزین است. مایعی بی‌رنگ با بوی تند و اشتعال‌پذیر است.
• ویژگی‌های تولوئن:
  • نقطه جوش: 110.6 درجه سانتی‌گراد
  • چگالی: 0.88 گرم بر سانتی‌متر مکعب
  • حلالیت: در بسیاری از حلال‌های آلی و آب نامحلول است.
• کاربردهای متنوع تولوئن در صنعت:
  • مواد اولیه پلاستیک: تولوئن در تولید پلی اتیلن ترفتالات (PET) و پلی اورتان (PU) کاربرد دارد که در ساخت بطری‌های پلاستیکی، فوم‌ها و الیاف مصنوعی استفاده می‌شوند.
  • رزین و رنگ: تولوئن به عنوان حلال در تولید رزین‌های اپوکسی و آلکیدی و همچنین رنگ‌های روغنی و لاک‌ها به کار می‌رود.
  • چرم: در صنعت چرم، از تولوئن برای تمیز کردن و آماده‌سازی چرم قبل از رنگرزی استفاده می‌شود.
  • مواد شیمیایی دیگر: تولوئن ماده اولیه بسیاری از مواد شیمیایی دیگر مانند بنزن، اسید بنزوئیک و دی‌نیتروتولوئن (TNT) است.

۲. متیل ترشیو بوتیل اتر (MTBE):

• گذشته‌ای پرفروغ و آینده‌ای مبهم: MTBE با فرمول شیمیایی (CH3)3C-O-C(CH3)3، در گذشته به عنوان افزودنی در بنزین برای افزایش عدد اکتان و بهبود عملکرد موتور استفاده می‌شد.
• نقش MTBE در بنزین:
  • افزایش عدد اکتان: MTBE با افزایش پایداری و مقاومت بنزین در برابر ضربه، از احتراق زودهنگام آن جلوگیری می‌کرد و به بهبود عملکرد موتور خودروها کمک می‌کرد.
  • کاهش آلایندگی: MTBE با جایگزینی برخی از ترکیبات آلاینده در بنزین، به کاهش انتشار گازهای مضر مانند مونوکسید کربن و هیدروکربن‌های نسوخته کمک می‌کرد.
• دغدغه‌های زیست محیطی و کناره‌گیری MTBE:
  • آلودگی آب‌های زیرزمینی: نشت MTBE از مخازن ذخیره‌سازی و جایگاه‌های سوخت، به آلودگی آب‌های زیرزمینی و به خطر افتادن سلامت انسان منجر می‌شد.
  • مشکلات تنفسی: تنفس بخارات MTBE می‌توانست باعث تحریک مجاری تنفسی و مشکلات تنفسی شود.
  • ممنوعیت استفاده:** به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی، استفاده از MTBE در بسیاری از کشورها از جمله ایران ممنوع شده است.

خرید متیل بنزین

خرید متیل بنزین، به خصوص تولوئن، به دلیل کاربردهای فراوان آن در صنایع مختلف، امری رایج است. اما برای خریدی امن و مطمئن، باید به نکاتی توجه کرد:

شناسایی نیاز و نوع متیل بنزین

• اولین قدم، تعیین نوع و گرید مورد نیاز شماست. تولوئن در گریدهای صنعتی و خوراکی با خلوص‌های مختلف موجود است.
• همچنین باید حجم و میزان مصرف خود را مشخص کنید تا بتوانید خریدی مقرون به صرفه داشته باشید.

انتخاب تامین‌کننده معتبر

• از تامین‌کنندگان معتبر و دارای مجوز خرید کنید.
• سوابق و رزومه کاری شرکت را بررسی کنید.
• از کیفیت و خلوص محصولات اطمینان حاصل کنید.
• به گواهینامه‌های کیفیت و استانداردهای ارائه شده توسط تامین‌کننده توجه کنید.