آشنایی با طرز کارکرد دستگاه برداشت زیره

برداشت دقیق و کارآمد زیره: نگاهی عمیق‌تر به عملکرد مینی کمباین

زیره، این گنجینه معطر دشت‌ها، از دیرباز نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی ایفا کرده است. اما چالش اصلی در کشت این محصول، فرآیند برداشت آن است که به دلیل ریز بودن دانه‌ها و حساسیت بوته‌ها، به طور سنتی کاری بسیار دشوار، زمان‌بر و نیروبر بوده است. با پیشرفت تکنولوژی و ظهور مینی کمباین‌های چندمنظوره، این چالش‌ها به فرصتی برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها تبدیل شده‌اند. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر نحوه عملکرد این دستگاه برداشت زیره می‌پردازیم.

موتور دیزل قدرتمند 

در قلب هر مینی کمباین، یک موتور دیزل قدرتمند ۱۶ اسب بخاری قرار دارد. این موتور، نه تنها نیروی لازم برای حرکت دستگاه را تأمین می‌کند، بلکه انرژی مورد نیاز برای به کار انداختن تمامی سیستم‌های برداشت و جمع‌آوری محصول را نیز فراهم می‌آورد. اما وجه تمایز اصلی این ماشین‌ها، در سیستم انتقال قدرت جفت دیفرانسیل آن‌ها نهفته است. این ویژگی به هر چهار چرخ، قدرت مستقل می‌دهد و در نتیجه، کمباین می‌تواند با ثبات و کشش فوق‌العاده‌ای در زمین‌های ناهموار، شیب‌دار و بافت‌های مختلف خاک حرکت کند.

علاوه بر این، سیستم فرمان کمرشکن هیدرولیکی، چابکی بی‌نظیری به دستگاه می‌بخشد. برخلاف کمباین‌های بزرگتر که شعاع گردش بالایی دارند، این سیستم به مینی کمباین اجازه می‌دهد تا در فضاهای محدود، پیچ‌های تند و در انتهای ردیف‌های کشت، با مانورپذیری بالا و بدون نیاز به فضای زیاد، به راحتی حرکت کند. تایرهای تراکتوری ۶۰۰-۱۲ با آج‌های عمیق، چسبندگی حداکثری را در انواع شرایط خاکی، از خاک‌های نرم و شنی تا زمین‌های با شیب تند، تضمین می‌کنند.

گیربکس سه دنده (دو دنده جلو و یک دنده عقب) با نسبت‌های کاهشی دقیق، امکان تنظیم سرعت دستگاه را متناسب با تراکم محصول، وضعیت زمین و نیاز اپراتور فراهم می‌آورد. این قابلیت تنظیم سرعت، بهینه‌سازی فرآیند برداشت و جلوگیری از آسیب دیدن محصول یا دستگاه را ممکن می‌سازد. سیستم هیدرولیک پیشرفته با پمپ دوطبقه، نه تنها وظیفه فرمان‌پذیری را بر عهده دارد، بلکه جک‌های دوطرفه را نیز کنترل می‌کند. این جک‌ها به اپراتور اجازه می‌دهند تا ارتفاع برش و موقعیت پلتفرم برداشت را به صورت دقیق و لحظه‌ای تنظیم کند، که این امر برای تطبیق با ارتفاع‌های مختلف بوته‌های زیره و جلوگیری از برخورد با موانع زمینی حیاتی است.

برداشت دقیق و حفظ دانه‌ها

ورود به بخش عملیات برداشت، جایی که دقت و کارایی مینی کمباین به اوج خود می‌رسد. در ابتدا، پروانه برداشت قابل تنظیم، نقش حیاتی در هدایت بوته‌های زیره به سمت پلتفرم برش ایفا می‌کند. این پروانه مجهز به پنج میله با قطر ۷۴ سانتی‌متر است که با سرعت متغیر ۳۰ تا ۶۵ دور در دقیقه (قابل تنظیم مکانیکی)، بوته‌ها را به آرامی به سمت تیغه‌های برش هدایت می‌کند. این قابلیت تنظیم سرعت پروانه، بسیار مهم است؛ چرا که سرعت زیاد می‌تواند منجر به ریزش دانه‌ها شود و سرعت کم نیز ممکن است کارایی برداشت را کاهش دهد. با تنظیم دقیق، حداقل ریزش و حداکثر هدایت محصول به سمت واحد برش تضمین می‌شود.

سپس، بوته‌های هدایت‌شده وارد پلتفرم برش دقیق و مقاوم می‌شوند. این پلتفرم با عرض ۱۵۰ سانتی‌متر، امکان پوشش عرضی قابل توجهی از مزرعه را در هر عبور فراهم می‌آورد و بدین ترتیب، زمان مورد نیاز برای برداشت را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. قلب این پلتفرم، تیغه‌های برش با سرعت ۶۲۰ ضربه در دقیقه هستند. این سرعت بالا به تیغه‌ها اجازه می‌دهد تا ساقه‌های زیره را با دقت و تمیزی بسیار بالا قطع کنند، بدون اینکه به دانه‌ها آسیب برسانند یا بوته‌ها را به هم بریزند.

یکی از مهمترین قابلیت‌ها در این مرحله، ارتفاع برش قابل تنظیم بین ۳ تا ۷۰ سانتی‌متر است. این انعطاف‌پذیری به کشاورز اجازه می‌دهد تا ارتفاع برش را دقیقا بر اساس ارتفاع زیره‌ها و وضعیت زمین تنظیم کند. این قابلیت، به ویژه برای برداشت محصولاتی مانند زیره که ممکن است ارتفاع بوته‌های آن‌ها متغیر باشد و دانه‌های آن‌ها در بخش‌های پایینی ساقه نیز قرار گرفته باشند، بسیار حیاتی است. برش دقیق در ارتفاع مناسب، حداکثر جمع‌آوری محصول و حداقل ضایعات را تضمین می‌کند.

طرز کارکرد دستگاه برداشت زیره

برداشت زیره، به‌ویژه در مزارع وسیع، با روش‌های دستی بسیار زمان‌بر و پرهزینه است. به همین دلیل، دستگاه برداشت زیره با هدف افزایش سرعت، کاهش ضایعات و صرفه‌جویی در نیروی انسانی طراحی شده است. این دستگاه‌ها معمولاً نوعی کمباین سبک یا نیمه‌سبک هستند که با مکانیزمی خاص برای برداشت گیاهان با ساقه نازک و حساس مانند زیره طراحی شده‌اند.

مراحل عملکرد دستگاه برداشت زیره

1. برش گیاه

ابتدا گیاهان زیره که به مرحله‌ی رسیدگی کامل رسیده‌اند، توسط تیغه‌های برش (یا شانه برش) از پایه‌ی ساقه بریده می‌شوند. این بخش معمولاً در جلوی دستگاه قرار دارد و ارتفاع آن قابل تنظیم است تا از آسیب به خاک یا گیاه جلوگیری شود.

2. تغذیه و هدایت گیاه به داخل دستگاه

پس از برش، گیاهان بریده‌شده از طریق نقاله یا رول‌های تغذیه به سمت واحد کوبش (Threshing Unit) هدایت می‌شوند. در برخی مدل‌ها، گیاهان روی زمین ریخته می‌شوند تا پس از خشک شدن مجدد، عملیات جمع‌آوری انجام گیرد.

3. کوبش

در دستگاه‌هایی که عملیات کامل برداشت را انجام می‌دهند، بخش کوبش شامل یک سیلندر و کوبنده است که دانه‌های زیره را از شاخه و پوسته جدا می‌کند. این عملیات باید با دقت بالا انجام شود زیرا دانه‌های زیره بسیار کوچک و حساس هستند و در صورت اعمال فشار زیاد، دچار شکستگی یا له‌شدگی می‌شوند.

4. الک و جداسازی

دانه‌های جداشده از طریق الک‌های لرزشی یا جریان هوا از بقایای گیاه، خاک و ذرات سبک‌تر جدا می‌شوند. این فرآیند موجب بهبود کیفیت نهایی دانه زیره می‌شود.

5. جمع‌آوری و تخلیه دانه‌ها

دانه‌های تمیزشده به مخزن ذخیره دستگاه منتقل می‌شوند. پس از پر شدن مخزن، از طریق دریچه خروجی یا نقاله، دانه‌ها در کیسه یا مخزن بزرگ‌تری تخلیه می‌شوند.

• کاهش زمان برداشت تا ۷۰٪ نسبت به روش دستی

• کاهش ضایعات دانه در حین برداشت

• کاهش نیاز به نیروی کارگری

• افزایش خلوص دانه و کاهش آلودگی با خاک و ساقه‌ها

• قابلیت کار در مزارع کوچک، متوسط و کوهپایه‌ای

جمع‌آوری و مزایای اقتصادی: بهره‌وری در خدمت کشاورز

پس از عمل برش، دانه‌های زیره جمع‌آوری و برای فرآیندهای بعدی مانند بوجاری و بسته‌بندی آماده می‌شوند. سیستم برق دستگاه که شامل باطری ۱۲ ولت و استارت الکتریکی است، راه‌اندازی آسان و مطمئن را تضمین می‌کند و چراغ‌های LED جلو و عقب امکان کار در ساعات اولیه صبح یا دیروقت عصر را فراهم می‌آورند، که این خود به انعطاف‌پذیری بیشتر در برنامه‌ریزی برداشت کمک می‌کند.

در نهایت، استفاده از مینی کمباین در برداشت زیره، مزایای اقتصادی و عملیاتی بی‌شماری را به همراه دارد:

• کاهش چشمگیر نیروی انسانی و هزینه‌های مربوط به آن: که مستقیماً بر سودآوری مزرعه تأثیر می‌گذارد.
• دقت بالا در جمع‌آوری دانه‌ها و کاهش ضایعات: افزایش محصول قابل فروش و بهینه‌سازی بازدهی.
• سازگاری با مزارع در ابعاد مختلف: از مزارع کوچک خانوادگی تا زمین‌های متوسط کشاورزی.
• سهولت در کارکرد، نگهداری و تعمیرات مقرون‌به‌صرفه: که به طول عمر و کارایی دستگاه کمک می‌کند.
• قابلیت کار در زمین‌های شیب‌دار و ناهموار: که امکان برداشت در مناطق با توپوگرافی چالش‌برانگیز را فراهم می‌کند.