دستگاه پرکن مایعات دارویی

در صنایع داروسازی بخش بسته بندی نیز درست مانند ساخت دارو بسیار حساس است؛ دارو ها و لوازم دارویی از نظر ضد عفونی بودن و میکروب زدایی همواره مورد توجّه صنایع و مصرف کنندگان بوده اند. گاهی استریل بودن دارو به طرز شگفت آوری اهمّیت دارد. برخی مایعات دارویی مانند بعضی قطره های چشم (همانطور که روی بسته بندی تحت یک هشدار قید می شود) ۲۴ساعت بعد از باز کردن درب آنها دیگر قابل استفاده نیستند چون خاصیت استریل خود را از دست می دهند؛ این مسئله گاهی سبب می شود که بسته بندی دارو حتی از خود ماده ی دارو گرانتر باشد.

 
مسئله دیگری که سیستم دارو سازی و میکس کردن داروها را حساس و دقیق می‌کند، دوز دارو یا همان درصد ترکیب مواد با هم است؛ این مسئله، یک تکنولژی دقیق و بدون خطا و در عین حال سریع را نیاز دارد چرا که هر قطره یا کمتر از یک مادّه با جان انسان ها سروکار دارد.

 
البته برخی صنایع دیگر مانند خطوط تولید عطر نیز از این حساسیت ها برخوردارند و بحث ارزش مادّه و درصد میکس در این صنایع هم مطرح است.
دستگاه های پرکن مایعات دارویی این دو مسئله را پوشش می دهند؛ این ماشین آلات دقیق و پر قدرت قادرند با سرعت قابل توجّهی به دور از خطر آن-استریل شدن دارو کار پر کردن ظرف هایی مانند سرنگ های شیشه ای و پلاستیکی، تیوب، آمپول(ویال)، سرم، بطری، کارتریج(فشنگ حاوی دارو) و... را از انواع سیالات دارویی پر کنند همچنین این دستگاه ها برای پروسه ی دی-نستینگ لوله های آزمایشگاهی نیز به کار می رود.

 
این دستگاه پرکن مایعات دارویی به مقدار ماده داخل ظرف حساس است و دقیقاً زمانی که مقدار معیّنی از مایع به داخل ظرف هدف ریخته شد جریان سیّال را قطع کرده و ضمن حفظ غلظت مطلوب از سر ریز و هدر رفت این مواد که گاهی هر قطره ی آن بسیار با ارزش است جلوگیری میکنند.
همچنین اینگونه ماشین آلات نسبت به نیروی انسانی که با ابزار ها و ظروف و مواد در تماس مستقیم است بسیار بهداشتی تر است و طبیعتاً  در مواردی هرگز استعمال اپراتور به طور مستقیم مجاز نیست. برخی این ماشین آلات از  نوعی حفاظت در برابر میکروب و آلودگی موسوم به CABS برخوردارند که از نظر اسریل بودن در عملیات آنها را به یکی از گزینه های مطلوب تبدیل کرده که در ادامه بیشتر آن را شرح می دهیم.

مدل RABS (Restricted Access Barrier System)

دستگاه هایی که دارای سیستم  RABSهستند که در دو نوع C-RABS و O-RABS ارائه می شود شامل یک اتاقک محافظ هستند که دارای مجرا هایی برای دسترسی به داخل و کنترل عملیات است؛ این مجرا ها دستکش هایی متصل به دیواره دارند که از ارتباط مستقیم دست با اجزای داخلی محفظه جلوگیری کرده و در نتیجه بخش داخلی ضد عفونی باقی می ماند. دستگاه ها و مواد از مجرا های کوچکی موسوم به «سوراخ موش» عبور می کنند، همچنین سیستم جریان هوای این محفظه ها یک طرفه است این تمهیدات نهایت ایزولاسیون بهداشتی را فراهم می آورند. 
 
از آنجایی که محفظه دارای دیواره ی شفاف است، مشکلی را در بحث نظارت به وجود نمی آورد، برخی این دستگاه ها همچنین دارای سیستم مانیتور داخلی هستند.
  

اجزاء دستگاه پرکن

۱ سرنگ پرکن /  تیوب پرکن / آمپول(ویال) پرکن / سرم پر کن / بطری پر کن / کارتریج پرکن
۲ محصور(RABS)/ محصور((C-RABS/ غیر محصور
۳ روتاری / خطی
۴ وکیوم / پیستونی / متّه ای
۵ دستی / نیمه اتومات / تمام اتومات

تشریح انواع سیستم جریان سیّال

از لحاظ نحوه تحریک نازل و درواقع کنترل جریان مایع این دستگاه پرکن مایعات دارویی  به سه نوع وکیوم، پیستونی و متّه ای تقسیم می شود:
وکیوم: نحوه ی کار این سیستم به این شکل است که دو لوله وارد ظرف شده و عملاً دهانه ی آن مسدود می شود(برای ایزولاسیون فشار)؛ یکی از این لوله ها به پمپ مکشی متصل است و دیگری به منبع مایع مورد نظر، زمانی که پمپ شروع به کار می کند، فشار درون ظرف کم شده در نتیجه جریان مایع از منبع به سمت ظرف حرکت می کند.
     
پیستونی:

در این مدل از ماشین یک پیستون و دو سوپاپ تعبیه شده که به این شکل کار میکنن؛ ابتدا پیستون به بیرون از محفظه اش حرکت کرده و با کاهش فشار داخل آن سوپاپ ورودی باز و سوپاپ خروجی بسته می شود، در نتیجه جریان سیّال از تانک مخزن حرکته کرده و محفظه پیستون را پر می کند، سپس پیستون به سمت داخل حرکت کرده سوپاپ خروجی باز و سوپاپ ورودی بسته می شود، در نتیجه پیستون مایع را به سمت نازل پمپاژ می کند.

 
متّه ای: دستگاه پرکننده ی مته ای شامل یک موتور الکتریکی چرخشی است که به محور آن مارپیچی متّه ای شکل متصل است و زمانی که موتور می چرخد، محور متّه ای شکل مانند موتور قایق، نیرویی رو به پایین به مایع وارد می کند که سبب حرکت سیّال به سمت نازل می شود.

اهمیت بسته بندی دقیق دارو

بسته بندی دارو فراتر از یک پوشش ساده برای قرص و کپسول است. بسته بندی صحیح و دقیق دارو، اهمیت زیادی دارد. تصور کنید دارویی با دوز اشتباه وارد بازار شود. عواقب جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. دستگاه پرکن دارویی با دقت بالا، میزان مشخصی از دارو را درون بطری ها جایگذاری می کند و از بروز خطاهای انسانی جلوگیری می کند.

علاوه بر دقت، حفظ بهداشت دارو نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دستگاه پرکن دارویی در محیطی کنترل شده عمل کرده و از آلودگی دارو در حین فرآیند پر کردن جلوگیری می کند.

فرایند پر کردن دارو در بطری

فرایند پر کردن دارو در بطری با استفاده از دستگاه پرکن دارویی به طور کلی مراحل زیر را طی می کند:

1. بارگیری دارو: دارو از طریق قیف مخصوصی به مخزن دستگاه پرکن منتقل می شود.
2. پر کردن: با توجه به نوع دستگاه و نوع دارو، سیستم عامل دستگاه، میزان مشخصی از دارو را به درون بطری ها هدایت می کند.
3. دربندی: در مرحله نهایی، دستگاه درب بطری ها را به طور کامل و محکم می بندد.
4. خروج محصول: بطری های پر شده از دارو به نوار نقاله منتقل می شوند و برای مراحل بعدی بسته بندی و توزیع آماده می شوند.

انواع دستگاه پرکن دارویی

دستگاه های پرکن دارویی در انواع مختلفی با توجه به نوع دارو و نحوه عملکرد، تولید و به بازار عرضه می شوند. در ادامه به معرفی برخی از انواع پرکاربرد این دستگاه ها می پردازیم:

دستگاه پرکن مایعات دارویی

این نوع دستگاه برای پر کردن داروهای مایع مانند شربت ها، قطره های چشمی و محلول های تزریقی به کار می رود. دستگاه پرکن مایعات دارویی خود به انواع مختلفی تقسیم می شود که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دستگاه پرکن شربت دارویی

• پرکن پیستونی: این نوع دستگاه با استفاده از سیستم سیلندر و پیستون، میزان مشخصی از مایع را درون بطری ها تزریق می کند.
• پرکن ثقلی: در این نوع دستگاه، مایع به طور ثقلی از مخزن به درون بطری ها هدایت می شود.
• پرکن دوزیمتری: این نوع دستگاه از پمپ های دوزیمتری دقیق برای پر کردن مایع با حجم های مشخص استفاده می کند.

دستگاه پرکن پودر دارویی

این نوع دستگاه برای پر کردن داروهای پودری مانند آنتی بیوتیک ها، مکمل های غذایی و پودرهای گیاهی به کار می رود. دستگاه پرکن پودر دارویی نیز به دو نوع کلی تقسیم می شود:

• پرکن حجمی: در این نوع دستگاه، با استفاده از پیمانه های حجمی، میزان مشخصی از پودر درون بطری ها ریخته می شود.
• پرکن وزنی: این نوع دستگاه از ترازوهای دقیق برای پر کردن پودر با وزن های مشخص استفاده می کند.

دستگاه پرکن پماد و کرم دارویی

همانطور که از نامش پیداست، این نوع دستگاه برای پر کردن پمادها و کرم های دارویی به کار می رود.

دستگاه پرکن کپسول دارویی

دستگاه پرکن کپسول دارویی یک تجهیزات صنعتی حیاتی است که در فرآیند تولید داروهای کپسولی به کار می‌رود. این دستگاه‌ها با استفاده از سیستم‌های خودکار و دقیق، کپسول‌ها را با داروهای مورد نیاز پر می‌کنند. از جمله ویژگی‌های اصلی این دستگاه‌ها می‌توان به دقت بالا در پر کپسول‌ها، سرعت بالا در تولید، تنظیمات قابل تنظیم برای انواع مختلف کپسول‌ها و کنترل دقیق دوزها اشاره کرد. کاربردهای دستگاه کپسول پرکن دارویی شامل تولید داروهای گیاهی، داروهای دارای فرمولاسیون خاص و داروهای ژنریک در قالب کپسول می‌شود. استفاده از دستگاه پرکن کپسول دارویی منجر به افزایش دقت، کاهش هدر رفت مواد، افزایش سرعت تولید و بهبود کارایی در فرآیند تولید داروهای کپسولی می‌شود.

کاربرد دستگاه پرکن دارویی 

دستگاه های پرکن دارویی علاوه بر صنایع دارویی، در صنایع دیگر نیز کاربرد دارند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنایع غذایی: برای پر کردن مایعات، سس ها و چاشنی های خوراکی
• صنایع آرایشی و بهداشتی: برای پر کردن کرم ها، لوسیون ها، ژل ها و سایر محصولات آرایشی

مزایای استفاده از دستگاه پرکن دارویی

استفاده از دستگاه پرکن دارویی مزایای متعددی به همراه دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دقت بالا در میزان پر کردن: دستگاه های پرکن دارویی با استفاده از سیستم های کنترل دقیق، میزان مشخصی از دارو را درون بطری ها جایگذاری می کنند و از بروز خطاهای انسانی جلوگیری می کنند.
• افزایش سرعت و راندمان تولید: این دستگاه ها با سرعت بالا و به طور خودکار فرآیند پر کردن را انجام می دهند و به این ترتیب به افزایش سرعت و راندمان تولید کمک می کنند.
• کاهش ضایعات: استفاده از دستگاه پرکن دارویی، ضایعات دارو را به حداقل می رساند و به این ترتیب به حفظ منابع و صرفه جویی در هزینه ها کمک می کند.
• بهبود کیفیت و بهداشت محصول نهایی: این دستگاه ها در محیطی کنترل شده عمل می کنند و از آلودگی دارو در حین فرآیند پر کردن جلوگیری می کنند.
• انعطاف پذیری بالا: دستگاه های پرکن دارویی برای پر کردن انواع مختلف داروها با شکل ها و اندازه های مختلف بطری ها قابل استفاده هستند.

نکات مهم هنگام خرید دستگاه پرکن دارویی

هنگام خرید دستگاه پرکن دارویی، باید به نکات زیر توجه کرد:

• نوع دارو: نوع دستگاه پرکن دارویی باید با توجه به نوع دارو و شکل ظاهری آن انتخاب شود.
• ظرفیت تولید: ظرفیت دستگاه باید با توجه به حجم تولید و نیاز کاربر انتخاب شود.
• سیستم کنترل: نوع سیستم کنترل (دستی یا اتوماتیک) و امکانات آن باید با توجه به نیاز کاربر انتخاب شود.
• خدمات پس از فروش: انتخاب برند معتبر و دارای خدمات پس از فروش مناسب، از اهمیت زیادی برخوردار است.

جمع بندی

دستگاه پرکن دارویی، ابزاری ارزشمند در خط تولید دارو، مواد غذایی و محصولات آرایشی و بهداشتی است که با پر کردن دقیق و بهداشتی داروها، به افزایش کیفیت، سرعت و راندمان تولید کمک می کند. هنگام خرید دستگاه پرکن دارویی، باید به نکاتی مانند نوع دارو، ظرفیت تولید، سیستم کنترل و خدمات پس از فروش توجه کرد.

برای نگهداری از دستگاه پرکن دارویی، باید به طور مرتب قطعات آن را تمیز و روغن کاری کرد. همچنین، باید به دفترچه راهنمای دستگاه مراجعه کرد و دستورالعمل های مربوط به نگهداری را به دقت دنبال کرد.